สวัสดีครับทุกท่าน ในปัจจุบันเราจะพบว่าบริษัท หรือห้างร้านต่างๆนั้น มีการใช้งานเครื่องชั่งน้ำหนักกันอย่างแพร่หลายนะครับ ไม่ว่าจะเป็นภายในห้องปฏิบัติการต่างๆไปจนถึงแผงขายผัก ผลไม้หรือเขียงหมูในตลาดสดก็ยังมีการใช้เครื่องชั่งให้เห็นกันอย่างคุ้นชิน ทีนี้เราจึงมักเกิดคำถามขึ้นมาอยู่บ่อยครั้ง ว่าเราจะรู้ได้ยังไงว่าเครื่องชั่งเหล่านี้อ่านค่าตรง จึงเป็นที่มาของบทความในวันนี้ครับ

วิธีการตรวจสอบว่าเครื่องชั่งน้ำหนักนั้นตรงหรือไม่ เราจำเป็นจะต้องใช้เครื่องมือ1อย่าง เครื่องมือนั้นก็คือตุ้มน้ำหนักมาตรฐานนั่นเองครับ

ตุ้มน้ำหนัก หรือตุ้มน้ำหนักมาตรฐาน (Standard Weight) คือ มวลที่ถูกสร้างขึ้นมาเพื่อใช้เป็นอ้างอิงในการวัดน้ำหนัก มีลักษณะเป็นแท่งโลหะทรงกระบอกหรือทรงกลม มีตัวเลขแสดงน้ำหนักกำกับอยู่วัสดุที่ใช้ผลิตตุ้มน้ำหนักมาตรฐานมีด้วยกันหลากหลายชนิด เช่น เหล็กกล้าไร้สนิม (Stainless Steel) เหล็กหล่อ (Cast Iron) ทองคำ (Gold) หรือเงิน (Silver) เป็นต้น

เนื่องจากความหลากหลายในการใช้งานและความต้องการของผู้ใช้งาน จึงมีความพยายามที่จะแบ่งระดับชั้นตุ้มน้ำหนัก ให้หลากหลาย เพื่อการใช้งานต่าง ๆ จึงได้เกิดร่วมมือกันระหว่างประเทศสมาชิก กำหนดมาตรฐานตุ้มน้ำหนักออกเป็น Class ต่างๆ คือ E1,E2, F1, F2, M1, M1-2, M2, M2-3, M3 (เรียงลำดับจากค่าความเชื่อมั่นมากไปน้อย) โดยใช้ค่าความผิดพลาดสูงสุดที่ยอมรับได้ (MPE) เป็นตัวกำหนด ซึ่งการแบ่ง Class ขึ้นอยู่กับวัสดุ รูปร่าง ขนาด ความหนาแน่น การเก็บรักษาจัดการตุ้มน้ำหนัก เป็นต้น

การแบ่ง Class ตุ้มน้ำหนักมาตรฐาน

Class E1
เป็น Class อ้างอิงสำหรับการสอบเทียบตุ้มน้ำหนักอ้างอิง Class อื่นๆที่ต่ำกว่า ปกติจะพบว่าใช้เป็นตุ้มน้ำหนักมาตรฐานภายในห้องปฏิบัติการมาตรวิทยาและห้องปฏิบัติการสอบเทียบระดับชาติ
เนื่องจากเป็น Class ที่มีความเชื่อมั่นสูงที่สุด อีกทั้งยังสามารถใช้ตุ้มน้ำหนักนี้สอบเทียบเครื่องชั่งในห้องปฏิบัติการ Class I และ Class II และเครื่องชั่งเชิงวิเคราะห์

Class E2
Class E2 เป็น ตุ้มน้ำหนักมาตรฐานอ้างอิงสำหรับการสอบเทียบตุ้มน้ำหนักอื่นๆ เหมาะอย่างยิ่งสำหรับการสอบเทียบเครื่องชั่งที่มีความแม่นยำสูงโดยมีค่าอ่านละเอียดระหว่าง 0.1 mg ถึง 0.01 mg
สามารถสอบเทียบเครื่องชั่งเชิงวิเคราะห์ที่มีความแม่นยำสูง เช่น คลาส I และคลาส II ได้ 

Class F1
เหมาะสำหรับการสอบเทียบเครื่องชั่งที่มีความสามารถในการอ่านค่าระหว่าง 0.01 g ถึง 0.001 g เหมาะสำหรับเครื่องชั่ง Class I และ II ที่มีการรับน้ำหนักด้านบนและมีความแม่นยำสูง
ทำให้เหมาะสำหรับเครื่องชั่ง Digital และเครื่องชั่งในห้องปฏิบัติการต่างๆ

Class F2
เหมาะสำหรับเครื่องชั่งกึ่งวิเคราะห์ และควรใช้ในการสอบเทียบอุปกรณ์ที่ต้องการความแม่นยำไม่มากนัก เหมาะสำหรับการสอบเทียบเครื่องชั่งน้ำหนักดิจิทัล Class III, IIIL, IIII

Class M1, M2, M3
Class เหล่านี้นิยมใช้ในภาคอุตสาหกรรม การพาณิชย์ และการผลิต สามารถปรับเทียบเครื่องชั่งดิจิตอล Class III, IIIL หรือ IIII ได้ เนื่องจากทำจากสเตนเลสหรือเหล็กหล่อ จึงต้องใช้ความระมัดระวังในการใช้งาน

ตัวอย่าง เช่น ตุ้ม 1 kg ของ Class M1 จะมีค่า MPE = 50 mg ในขณะที่ ตุ้ม 1 kg ของ Class F1 จะมีค่า MPE = 5 mg ซึ่งนั้นก็หมายความว่ากรณีที่ลูกค้าต้องการเลือกตุ้มน้ำหนักไปใช้งานก็ควรคำนึงถึงค่าความผิดพลาดสูงสุดที่ยอมรับได้ (MPE) เพื่อให้เหมาะกับงานที่จะนำไปใช้ด้วยครับ

การนำตุ้มน้ำหนักมาตรฐานไปใช้ตรวจสอบหรือสอบเทียบเครื่องชั่ง
การตรวจสอบเครื่องชั่งว่าตรงหรือไม่นั้นเราจะใช้ตุ้มน้ำหนักมาตรฐานที่ผ่านการสอบเทียบมาแล้วในการทดสอบการอ่านค่าของเครื่องชั่ง โดยการวางตุ้มน้ำหนักมาตรฐานพิกัดต่างๆ บนเครื่องชั่งและทำการเปรียบเทียบค่าที่เครื่องชั่งอ่านได้กับค่าของตุ้มน้ำหนักมาตรฐานที่ใช้วางว่าตรงกันหรือไม่ กรณีที่ไม่ตรงให้ทำการปรับค่าของเครื่องชั่งตามวิธีการปรับเทียบเพื่อให้เครื่องชั่งอ่านค่าตรงตามที่ต้องการ ในส่วนของการเลือกใช้ตุ้มน้ำหนักมาตรฐานนั้นก็ขึ้นยู่กับความละเอียดของเครื่องชั่งที่จะใช้ทดสอบค่า หรือ ใช้สอบเทียบ ยิ่งเครื่องชั่งที่มีความละเอียดสูงก็จำเป็นจะต้องใช้ตุ้มน้ำหนักที่มี Class สูงตามไปด้วย

การสอบเทียบตุ้มน้ำหนักมาตรฐาน
ในการสอบเทียบตุ้มน้ำหนักมาตรฐานนั้นจะใช้วิธีการเปรียบเทียบค่าของตุ้มน้ำหนักมาตรฐานที่ต้องการสอบเทียบ ไปเทียบกับตุ้มน้ำหนักมาตรฐานที่มี Class ที่สูงกว่า เช่นต้องการสอบเทียบตุ้มน้ำหนัก Class M1ก็ต้องเลือกใช้ตุ้มน้ำหนัก Class F2 หรือ Class ที่ดีกว่า F2 ขึ้นไปเป็นค่าน้ำหนักมาตรฐานในการสอบเทียบ

ซึ่งทางห้องปฏิบัติการสอบเทียบ บริษัท เทคโนโลยีอินสตรูเมนท์ จำกัด มีบริการสอบเทียบเครื่องมือวัดในด้านต่างๆมากมาย รวมทั้งงานสอบเทียบ ตุ้มน้ำหนักมาตรฐาน และเครื่องชั่งน้ำหนัก
ที่ได้รับการรับรองมาตรฐาน ISO/IEC 17025 อีกด้วย สำหรับลูกค้าที่มีความประสงค์จะสอบเทียบตุ้มน้ำหนักมาตรฐานและเครื่องชั่งน้ำหนักสามารถติดต่อเข้ามาตามช่องทางต่างๆได้เลยนะครับ ขอบคุณครับ