เขียนโดย : Product Manager

เกจบล็อค (Gauge blocks)
เกจบล็อคหรือแท่งเทียบมาตรฐาน เป็นมาตรฐานด้านความยาวชนิดหนึ่ง ใช้เป็นมาตรฐานอ้างอิงด้านความยาวและมิติ มีรูปทรงเป็นสี่เหลี่ยมมุมฉากทำจากวัสดุที่มีความแข็ง มีความทนทานต่อการเสียดสี ไม่สึกหรอและไม่เป็นสนิมง่าย ผิวหน้าสัมผัสทั้งสองด้านเรียบ และขนานกันสามารถนำมาประกอบ (Wring) เข้าด้วยกันได้ เนื่องจากเป็นมาตรฐานที่ทำจากโลหะดังนั้น ความยาวนั้นจะแปรผันกับอุณหภูมิที่เปลี่ยนไป ค่าที่ถูกต้องของเกจบล็อคอ้างอิงที่อุณหภูมิ 20°C

เกจบล็อคนอกจากนำมาเป็นมาตรฐานสำหรับสอบเทียบเครื่องมือวัดแล้ว ชุดเกจบล็อคยังสามารถนำมาประยุกต์ใช้ในงานอื่นๆ ได้อีกมากมาย

ระดับของเกจบล็อค
เกจบล็อคจะมีอยู่ 4 ระดับ หรือ 4 เกรด ตามค่าความคลาดเคลื่อนที่ยอมรับ (Tolerance Class) ตามมาตรฐาน ISO 3650 มีดังนี้

- Grade K (Reference Grade) เหมาะสำหรับการใช้งานที่ต้องการความเที่ยงตรงและความแม่นยำสูง โดยเฉพาะในการนำไปใช้ใน Clean Room สำหรับนำไปเป็นวัสดุอ้างอิงในการสอบเทียบกับเกจบล็อคที่มีเกรดคุณภาพต่ำกว่า

- Grade 0 (Calibration Grade) เหมาะสำหรับการใช้ในห้องสอบเทียบ ห้องวิจัย ที่ต้องการความเที่ยงตรง และความแม่นยำในการสอบเทียบขนาดของเครื่องมือวัดต่างๆ พร้อมการรับรองผลการสอบเทียบขนาด เครื่องมือวัดประเภทนี้ได้แก่ เวอร์เนียคาร์ลิปเปอร์ ไมโครมิเตอร์ ฯลฯ

- Grade 1 (Inspection Grade) เป็นเกรดที่ใช้ตรวจสอบค่าของเครื่องมือวัดทั่วๆ ไปในงานอุตสาหกรรมการผลิตโดยจะเป็นการตรวจสอบคุณภาพภายในองค์กรนั้นๆ (การทวนสอบ)

- Grade 2 (Working Grade) เป็นเกรดของการใช้งานผลิต โดยเอาเกจบล็อคดังกล่าวไปใช้ประกอบเพื่อวัดค่าต่างๆ ของชิ้นงานที่ต้องผลิตในงานอุตสาหกรรม

วัสดุที่ใช้ผลิตเกจบล็อกมีหลายชนิด ซึ่งคุณสมบัติหลักที่ต้องการจากวัสดุเหล่านี้คือ ความสามารถรักษาขนาดประจำตัวไว้ได้เมื่ออุณหภูมิแวดล้อมหรือในตัวเองสูงขึ้นระหว่างใช้งาน และความสามารถทนต่อการขัดสี เนื่องจากการใช้งานมักจะต้องสัมผัสกับผิวงานอื่นๆ และถูขัดสีตลอดเวลา วัสดุที่ใช้ทำเกจบล็อก ได้แก่
• เหล็กเครื่องมือ (Tool steel)
• เหล็กซิลิกอนไนไตร (Silicon nitride)
• เหล็กคาร์ไบด์ (Cabide)
• เซรามิกผสมเซอร์โคเนียม (Zirconium based ceramic) วัสดุชนิดนี้มีความสามารถทนต่อการขัดสีได้สูงมาก มากกว่าเกจบล็อกที่ทำด้วยเหล็กถึง 10 เท่า การดูแลรักษาก็ไม่จำเป็นต้องเคลือบสารป้องกันสนิมหลังใช้งานเช่นเหล็กอื่น

# ทั้งนี้ห้องปฏิบัติการสอบเทียบ บ.เทคโนโลยี อินสตรูเมนท์ จำกัด ก็มีเกจบล็อกที่ใช้ในการสอบเทียบเครื่องมือทางด้านความยาวและมิติ เช่นกันครับ

ขอบคุณข้อมูลอ้างอิงจาก : ภาควิชาเทคโนโลยีวิศวกรรมเครื่องกล, วิทยาลัยเทคโนโลยีอุตสาหกรรม, สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ